Ödül Programı, İngiltere'de 1956 yılında Kurt Hahn (Dr. Kurt Matthias Robert Martin Hahn 1886 – 1974) tarafından kurulan Gordonstoun Okulu’nun eğitim felsefesine dayanmaktadır. O yıllarda, erkek öğrencilerin okuldan ayrılma yaşı (15) ile askere alınma yaşı (18) arasındaki 3 yıllık boşluk, onların gelişim sürecine ve bu süreci nasıl değerlendireceklerine dair endişeye yol açıyordu.
Kurt Hahn, aynı zamanda Outward Bound Programı’nın, -Türkiye’de bazı okullarca da uygulanan Uluslararası Bakalorya (International Baccalaureate) Uluslararası Bakalorya Diploma Programı’nın ve dünyadaki ilk uluslararası müfredat programını uygulayan okul olan Atlantic College kurucusudur.
Kurt Hahn’ın eğitim felsefesi; gençlerin eğitimlerinde, okul dışı faaliyetlerin, en az akademik çalışmalar kadar, önemli olduğunu, bilinçli olarak, gençlerin ilgi duydukları alanlara yönlendirilmesini ön görmekteydi. Ödül Programı bu felsefeden yola çıkılarak tasarlanmıştır.
1937’de Kurt Hahn ve 150 öğrencisi, gençlerin fiziksel yeteneklerini geliştirecek üç aşamalı bir proje oluşturdu. Bu aktiviteleri tamamlayanlara Moray Badge Ödülü'nün verilmesine karar verildi. Böylece, Moray Badge programı da Hahn’ın eğitim prensipleri ile yaşar hale geldi.
1954 yılına gelindiğinde Gortunstoun‘un ilk öğrencileri Edinburgh Dükü Prens Philip ile proje hakkında düşüncelerini paylaştı. Prens Philip öğrencilerle hemfikirdi ancak projenin Sir Kurt Hahn’ın da içinde yer alacağı bir komite tarafından şekillendirilmesini istedi. Birlikte programı şekillendirdiler ve program 'The Duke of Edinburgh’s Award' adını aldı.
Böylece, Ödül Programı ilk olarak 1956 yılında Birleşik Krallık’ta ‘The Duke of Edinburgh’s Award’ adı ile uygulanmaya başladı. İlk yıllarda Program’ın uygulanmasında pilot grup olarak 14 – 18 yaş arasındaki erkekler seçildi. Daha sonra;
1958’de ilk Altın Ödül verildi.
1959’da kızlar da Program’a resmi olarak dâhil edildi.
1980’de yaş aralığı 14 – 25 yaş olarak genişletildi.
1970’li yılların başında, Ödül Programı 31 ülkede uygulanmaktaydı. 1989’da bu sayı 48’e yükseldi.
Mayıs 1988’de Ödül Programı’nın bugünkü merkezi olan “International Award Association“ kuruldu.
Uygulanmaya başlandığı 1956 yılından bu güne kadar 130’u aşkın ülkede, The Duke of Edinburgh's International Award, gençlerin eğitiminin bir parçası haline geldi ve tüm dünyada 8 milyonu aşkın genç Ödül Programı’na katıldı. Her yıl ortalama bir milyondan fazla genç Ödül Programı'na katılıyor.
The Duke of Edinburgh’s International Award Foundation (Edinburgh Dükü Uluslararası Ödül Vakfı)'nın resmi websitesi:
Türkiye'de Ödül Programı'nın Tarihçesi
Türkiye, Ödül Programı ile 1995 yılında tanışmıştır. Ödül Programı’nın ülkemizdeki ilk uygulayıcıları Türk-İngiliz Dostluk Derneği ve birkaç okul olmuştur.
2001 yılında; Ödül Programı’nı gündemine alan Türkiye İnsan Kaynakları Eğitim ve Sağlık Vakfı (TİKAV), Türk-İngiliz Dostluk Derneği ile işbirliği içinde Ödül Programı’nı ulusallaştırma çalışmalarını başlatmıştır.
Mayıs 2002’de; Milli Eğitim Bakanlığı, Ödül Programı’nın Ankara, Aydın, Bursa, Elazığ, Eskişehir, Gaziantep, Kayseri olmak üzere 7 pilot ildeki lise dengi okullarda uygulanmasını resmi yazı ile onaylamıştır.
Eylül 2003’te, o zamanki adıyla ‘Uluslararası Gençlik Ödülü Programı’nı kendi bünyelerinde uygulayan eğitimciler ve sivil toplum kuruluşu temsilcileri tarafından Gençlik Ödülü Derneği kurulmuş ve program dernek tarafından yürütülmeye başlanmıştır.
Türkiye'de 1 Haziran 2013 - 9 Temmuz 2020 tarihleri arasında “The Duke of Edinburgh's International Award – Türkiye” (DoEIA-TR) adıyla Türkiye İnsan Kaynakları Eğitim ve Sağlık Vakfı (TİKAV) temsilinde uygulanmıştır. Gençlik Ödülü Derneği’nin faaliyetine son verilmiş; TİKAV, Ulusal Otorite olarak Program’ı yürütmeye başlamıştır.
9 Temmuz 2020’den bu yana “Uluslararası Gençlik Ödülü – Türkiye” (UGO-TR) adıyla Türkiye İnsan Kaynakları Eğitim ve Sağlık Vakfı (TİKAV) temsilinde uygulanmaya devam etmektedir.
Türkiye’de Ödül Programı’nı uygulamaya yetkili tek kurum olan TİKAV (Türkiye İnsan Kaynakları Eğitim ve Sağlık Vakfı) , Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği tarafından onaylanmış Uluslararası Ödül Birliği’inin üyesidir.